Sztuka Lazarusa Takawiry w świetle teorii wewnętrznych sił witalnych Franka Mcewena

Abstrakt

Frank McEwen zaczął tworzyć teorię wewnętrznych sił witalnych w latach 30. w Paryżu, gdzie współpracował z P. Picassem, F. Legerem, J. Miro i C. Brancusim – artystami zainspirowany­mi sztuką archaiczną i prymitywną. Jego koncepcja wpisywała się w nauki Carla Junga, który dostrzegał wiele aspektów z manifestowaniem sztuki przez ludy prymitywne związane z witalno­ścią i spontanicznością tej sztuki. McEwen szukał miejsca, gdzie artyści nie ulegaliby wpływom i inspiracjom innych artystów. W latach 50. Znalazł takie miejsce w Rodezji Południowej, gdzie pracował nad powstaniem Galerii Narodowej w Salisbury. Mieszkający tam Szonowie wyrażali swoją ekspresję artystyczną w formie tańca i muzyki nie zaś sztuk plastycznych.

Frank McEwen stworzył tam szkołę rzeźbiarską dla miejscowej ludności, która miała się inspi­rować codziennym życiem i otaczającym ich światem w sposób w jaki oni go rozumieli. Postrze­gali dzieło sztuki jako swego rodzaju drogowskazu w życiu społecznym, a artystę jako inżyniera i komentatora rzeczywistości.

Z każdym artystą pracował indywidualnie starając się nie wywierać presji na ich proces twórczy. W 1971 r. jego szkoła odniosła sukces. Na wystawę w Muzeum Rodina w Paryżu publiczność zareagowała entuzjastycznie, a wszystkie obiekty zostały sprzedane. Artyści tacy jak Joram Ma­riga, Tapfuma Gutsa, Bernard Takawira, Henry Munyaradzi zostali gwiazdami. Każdy z nich reprezentował swój odrębny i indywidualny styl. Artyści ci przekazywali idee Franka McEwena kolejnym pokoleniom. Przedstawicielem kolejnej generacji był Lazarus Takawira, który porzucił karierę w rodezyjskiej policji na rzecz zostanie rzeźbiarzem. Kierowany intuicją i z wsparciem Franka McEwena stworzył indywidualne uniwersum, w którym centralne miejsce zajmowały kobiety. Jego prace wystawiane były m.in. w Muzeum Rodina, Banku Światowym w Nowy Jorku, Muzeum Afrykańskim w Belgii czy w Muzeum Mumbaju w Indiach.