Prawybory jako metoda wewnątrzpartyjnej selekcji kandydatów w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej. Casus Nowej Nadziei

Dawid Daniluk

doi:10.26485/SW/2024/37/3

Authors

Dawid Daniluk Dr, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Prawa i Administracji, Poland

DOI:

https://doi.org/10.26485/SW/2024/37/3

Keywords:

primaries, intra-party selection of candidates, political party, parliamentary elections

Abstract

Intra-party selection of candidates can take many forms. Primaries should be considered the most democratic and open way to nominate candidates. Political parties rarely choose to organize primaries, especially in parliamentary elections. New Hope decided to take this step. This party is a part of a broader formation (Confederation of Freedom and Independence) which is represented in the Sejm of the Republic of Poland. During the primaries, there were selected candidates who were to receive first places on the electoral lists in particular electoral districts in the elections to the first chamber of the Polish parliament. The text shows methods of inter-party selection of candidates and presents the assumptions and process of the New Hope primaries.

References

Antoszewski Andrzej. 2016. Selekcja kandydatów: „słaby punkt” demokratycznych wyborów. W Niedemokratyczne wymiary demokratycznych wyborów. Red. Jarosław Szymanek. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Bezubik Kamila M., Olechno Artur. 2016. „Czy depozyt wyborczy może stać się cenzusem majątkowym? Uwagi na przykładzie wyborów głowy państwa”. Białostockie Studia Prawnicze 20/A: 285–293.

Bille Lars. 2001. „Democratizing a Democratic Procedure: Myth or Reality? Candidate Selection in Western European Parties, 1960–1990”. Party Politics 7/3: 363–380.

Chmaj Marek, Waszak Marcin, Zbieranek Jarosław. 2011. Rekomendacje. W O demokracji w polskich partiach politycznych. Red. Marek Chmaj, Marcin Waszak, Jarosław Zbieranek. Warszawa: Fundacja Instytut Spraw Publicznych.

Daniluk Dawid. 2014. Procedura zgłaszania kandydatów w wyborach parlamentarnych i samorządowych w Polsce. W Samorząd w systemie demokracji obywatelskiej. Wybrane problemy. Red. Robert Kmieciak. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Flis Jarosław, Wojtasik Waldemar. 2014. „Candidate Selection in the 2014 European Parliament Election in Poland”. Political Preferences 9: 129–143.

Hartliński Maciej. 2015. „Prerogatywy i aktywność przywódców partii politycznych w procesie selekcji kandydatów w wyborach Prezydenta RP w latach 1990–2015”. Studia Politologiczne 42: 56–72.

Jakubiak Łukasz. 2022. „Prawybory we francuskich partiach politycznych jako mechanizm wyłaniania kandydatów do prezydentury na przykładzie Republikanów i Partii Socjalistycznej”. Politeja 5: 149–176.

Kozera Michał. 2012. Prawybory. W Encyklopedia politologii, t. 2: Instytucje i systemy polityczne. Red. Bożena Dziemidok-Olszewska, Wojciech Sokół. Warszawa: Wolters Kluwer.

Kryszeń Grzegorz. 2006. „Selekcja i zgłaszanie kandydatów w wyborach parlamentarnych w świetle standardów wyborów demokratycznych”. Studia Wyborcze 2: 7–25.

Kryszeń Grzegorz. 2007. Standardy prawne wolnych wyborów parlamentarnych. Białystok: Wydawnictwo Temida 2.

Lundell Krister. 2004. „Determinants of Candidate Selection: The Degree of Centralization in Comparative Perspective”. Party Politics 10/1: 25–47.

Maguś Wojciech. 2011. Proces wyłaniania kandydatów w wyborach prezydenckich 2010 roku w Polsce. W Wybory 2010. Polska i świat. Red. Marek Jeziński, Wojciech Peszyński, Aleksandra Seklecka. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Maguś Wojciech. 2012. „Prezydenckie wybory w Platformie Obywatelskiej jako przykład politycznego show”. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 2: 223–235.

Maguś Wojciech. 2013. Prawybory w Platformie Obywatelskiej w mediach. Analiza porównawcza programów informacyjnych TVP1 i TVN. W Agenda setting w teorii i praktyce politycznej. Red. Ewa Nowak. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Michalak Bartłomiej. 2013. Depozyt wyborczy. W Andrzej Sokala, Bartłomiej Michalak, Piotr Uziębło, Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych. Warszawa: Wolters Kluwer.

Pacześniak Anna. 2019. Selekcja kandydatów na europosłów. W Parlament Europejski w strukturze instytucjonalnej i politycznej Unii Europejskiej. Red. Krzysztof Zuba, Błażej Choroś. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Pacześniak Anna. 2021. „Proces selekcji kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego a stabilność personalna polskiej delegacji”. Przegląd Europejski 2: 71–86.

Pastorczyk Wioleta. 2015. „Siła «jedynek» w wyborach do Sejmu RP”. Polityka i Społeczeństwo 2(13): 5–25.

Pennings Paul, Hazan Reuven Y. 2001. „Democratizing Candidate Selection: Causes and Consequences”. Party Politics 7/3: 267–275.

Potz Maciej. 2008. „Amerykańskie prawybory – laboratorium systemów wyborczych”. Studia Wyborcze 6: 95–112.

Pułło Andrzej. 1997. System konstytucyjny Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Skrzypiński Dariusz. 2011. „Proces mianowania kandydatów w wyborach prezydenckich jako mechanizm rozstrzygania dylematów strategicznych”. Studia Politologiczne 19: 44–62.

Sobolewska-Myślik Katarzyna, Kosowska-Gąstoł Beata, Borowiec Piotr. 2010. Struktury organizacyjne polskich partii politycznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Sokół Wojciech. 2003. Funkcje partii politycznych. W Współczesne partie i systemy partyjne. Zagadnienia teorii i praktyki politycznej. Red. Wojciech Sokół, Marek Żmigrodzki. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Uziębło Piotr. 2015. „Zgłaszanie kandydatów w wyborach do Sejmu i Senatu. Wybrane Problemy”. Studia Wyborcze 20: 35–54.53 54

Waszak Marcin. 2011. Polskie partie w badaniach ankietowych Instytutu Spraw Publicznych. W O demokracji w polskich partiach politycznych. Red. Marek Chmaj, Marcin Waszak, Jarosław Zbieranek. Warszawa: Fundacja Instytut Spraw Publicznych.

Wincławska Maria, Brodzińska-Mirowska Barbara. 2016. Niewykorzystane szanse? Polskie par¬tie polityczne w działaniu. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Wojtasik Waldemar. 2010. Efektywność strategii selekcji kandydatów na listy wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego 2009 roku. W Polska scena polityczna. Środowiska – komunikacja polityczna – strategie. Red. Katarzyna Sobolewska-Myślik, Agnieszka Hess, Krzysztof Kowalczyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Żukowski Arkadiusz. 2015. Wolne i uczciwe wybory a przestępstwa i nieprawidłowości wyborcze – od teorii do praktyki. W Wybory i nieprawidłowości wyborcze wczoraj i dziś. Wybrane zagadnienia. Materiały z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej. Olsztyn 12 maja 2015 r. Red. Aldona Rita Jurewicz, Tomasz Kuczur, Monika Piekarska, Damian Wąsik. Olsztyn: volumina.pl Daniel Krzanowski.

Biuro Poselskie Dobromira Sośnierza. 2023. Parawybory czyli raport w sprawie nieprawidłowości w prawyborach Nowej Nadziei. https://wolnosciowcy.pl/wp-content/uploads/2023/03/ Raport-parawybory-NN-3.pdf (dostęp 15.03.2023).

Dudek Łukasz. 2023. Grzegorz Płaczek wygrał prawybory. Otrzymał największe poparcie w Polsce. TARNOGORSKI.info, 5.02.2023. https://tarnogorski.info/grzegorz-placzek-wygral-pra¬wybory-otrzymal-najwieksze-poparcie-w-polsce/ (dostęp 18.02.2023).

Górski Łukasz. 2023. Sośnierz o prawyborach Nowej Nadziei: „Jedno wielkie OSZUSTWO!”. Wolnosc.TV, 16.01.2023. https://wolnosc.info/sosnierz-o-prawyborach-nowej-nadziei-jedno-wielkie-oszustwo/ (dostęp 30.08.2023).

Kowarzyk Adrian. 2023. Poseł o fałszerstwach w prawyborach. Ma przedstawić dowody. Polska Agencja Prasowa, 15.02.2023. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1536312%2Cposel¬-o-falszerstwach-w-prawyborach-ma-przedstawic-dowody.html (dostęp 27.02.2023).

Kucharczyk Mateusz. 2023. Kontrowersyjne prawybory Konfederacji w Legnicy. „Doszło do wielu nieprawidłowości”. Interia.pl, 30.01.2023. https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-kontrowersyjne-prawybory-konfederacji-w-legnicy-doszlo-do-wi,nId,6566092 (dostęp 18.02.2023).

Mierzyńska Anna. 2023. „To koniec Konfederacji, jaką znamy”. Wolnościowcy z własnym kołem w Sejmie. OKO.Press, 13.02.2023. https://oko.press/to-koniec-konfederacji-jaka-znamy-wol-nosciowcy-z-wlasnym-kolem-w-sejmie (dostęp 23.02.2023).

Nienartowicz Marek. 2023. „Tomasz Mentzen wygrał prawybory. Jest kandydatem Konfederacji do Sejmu”. Nowości Dziennik Toruński, 20.01.2023. https://nowosci.com.pl/tomasz-men¬tzen-wygral-prawybory-jest-kandydatem-konfederacji-do-sejmu/ar/c1-17220387 (dostęp 18.02.2023).

Rusiniak Krystian. 2023. „Spięcie po prawyborach Nowej Nadziei w Krakowie. Żółtek oczekuje unieważnienia zjazdu”. MediaNarodowe.com, 16.01.2023. https://medianarodowe. com/2023/01/16/spiecie-po-prawyborach-nowej-nadziei-w-krakowie/ (dostęp 18.02.2023).

Serra Gilles. 2011. Why Primaries? The Party’s Tradeoff Between Policy and Valence. https:// www.researchgate.net/publication/227574566_Serra_Gilles_2011_Why_Primaries_The_Party’s_Tradeoff_between_Policy_and_Valence_Journal_of_Theoretical_Politics_23_1_ January_21-51 (dostęp 27.02.2023).

https://dorzeczy.pl/opinie/404203/konfederacja-polityk-wolnosciowcow-odchodzi-z-partii.html (dostęp 23.02.2023).

https://nczas.com/2023/02/03/kulesza-ostro-o-prawyborach-nowej-nadziei-te-referenda-to-jed-no-wielkie-oszustwo/ (dostęp 30.08.2023).

https://twitter.com/StanislawZoltek/status/1615959524417982464 (dostęp 18.02.2023).

https://wkraju24.pl/rada-liderow-konfederacji-uchylila-gwarancje-jedynek-dla-obecnych-poslo¬w-wolnosciowcy-musza-szukac-sobie-nowej-partii/ (dostęp 23.02.2023).

https://wolnosc.pl/historia-ruchu-wolnosciowego/ (dostęp 23.02.2023).

https://wolnosc.pl/prawybory/ (dostęp 18.02.2023).

https://wolnosc.pl/prawybory-nowej-nadziei/ (dostęp 18.02.2023).

https://wolnosc.pl/wp-content/uploads/2023/01/Prawybory-Nowej-Nadzei-aktualny-regulamin. pdf (dostęp 28.02.2023).

https://www.facebook.com/wolnosc.lodz/?locale=pl_PL (dostęp 18.02.2023).

https://www.facebook.com/wolnosc.walbrzych/ (dostęp 18.02.2023).

https://www.rp.pl/polityka/art37880341-prawybory-na-pelnym-putinie-posel-konfederacji-krytykuje-dzialania-w-partii-slawomira-mentzena (dostęp 29.08.2023).

https://www.salon24.pl/u/gps65/1280204,prawybory-nowej-nadziei-w-warszawie (dostęp 18.02.2023).