Charakterystyka warunków meteorologicznych i chwiejności atmosfery w wybranych dniach z burzą w Łodzi w latach 2019–2023
DOI:
https://doi.org/10.26485/AGL/2024/117/7Słowa kluczowe:
burze, warunki chwiejności atmosfery, całkowita energia chwiejności, wskaźniki chwiejnościAbstrakt
Podstawowym celem badawczym pracy jest charakterystyka wartości wskaźników chwiejności atmosfery w dniach z burzą w Łodzi. Do oceny stanu chwiejności atmosfery i prawdopodobieństwa burz wykorzystano: wskaźnik CAPE (Convective Available Potential Energy) oraz indeksy KI, TTI (Total Totals Index) oraz SWEAT (Severe Weather Treat Indeks). Wskaźniki te zostały wyznaczone na podstawie radiosondaży wykonanych na dwóch stacjach aerologicznych: w Legionowie i we Wrocławiu, oddalonych od Łodzi odpowiednio o 120 km i o 185 km. Badania przeprowadzono na podstawie 90 przypadków burz w latach 2019–2023.
Uzyskane wyniki pokazały, że analizowane wskaźniki osiągały wysokie wartości, wskazujące na znaczną chwiejność atmosfery i duże prawdopodobieństwo wystąpienia burz. Wartość mediany dla miesięcy letnich wskaźnika KI osiągnęła poziom 30–32, a wskaźnika TTI wyniosła 45–48. Są to wartości wskazujące jednoznacznie silną niestabilność atmosfery i wysokie prawdopodobieństwo burz. Natomiast charakterystyka wskaźnika CAPE pokazała, że burze wystąpiły przy bardzo dużym zróżnicowaniu wartości tego indeksu. Wyznaczone wartości mediany (dla pomiarów wykonanych w godzinach dziennych) zawierały się w przedziale 100–500 J·kg-1.
Bibliografia
Allen J. T. 2018. Climate change and severe thunderstorms. Oxford Research Encyclopedia of Climate Science, Oxford University Press.
Bąkowski R. 2005. Wybrane analityczne i prognostyczne wskaźniki chwiejności atmosfery. W: M. Ozga-Zielińska, D. Limanówka (red.) Hydrologia, meteorologia i klimatologia: badania naukowe i prognozy w erze informatyzacji. Seria Monografie. Wyd. IMGW-PIB, Warszawa: 209-218.
Bielec-Bąkowska Z., Bąkowski R. 2006. Wskaźniki chwiejności atmosfery a występowanie silnych zjawisk konwekcyjnych na przykładzie Warszawy. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio B: Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia 61: 65-71.
Brooks H.S. 2013. Severe thunderstorms and climate change. Atmospheric Research 123: 129-138.
Celiński-Mysław D., Palarz A. 2017. Ekstremalne wartości wskaźników chwiejności atmosfery w Polsce i ich związek z mechanizmami ograniczającymi rozwój konwekcji. Prace Geograficzne 148: 11-32.
Costa S., Mezzasalma P., Levizzani V., Alberoni P.P., Nanni S. 2001. Deep convection over Northern Italy: synoptic and thermodynamic analysis. Atmospheric Research 56: 73-88.
Craven J.P., Jewell R.E., Brooks H.E. 2002. Comparison between observed convective clode-base heights and lifting condensation level for two different lifted parcels. Weather Forecasting 17: 885-890.
Dalezios N.R., Papamanolis N.K. 1991. Objective assessment of instability indices for operational forecasting in Greece. Meteorology and Atmospheric Physics 45: 87-100.
Department of Atmospheric Science University of Wyoming. 2023. Online: https://weather. uwyo.edu/upperair/sounding.html (data ostatniego dostępu: 30.11.2023)
Haklander A., Delden A. 2003. Thunderstorm predictors and their forecast skill for the Netherlands. Atmospheric Research 67–68: 273-299.
Huntriser H., Schiesser H.H., Schmid W., Waldvogel A. 1996. Comparison of traditional and newly developed thunderstorm indices for Switzerland. Weather Forecasting 12: 108-125.
IMGW-PIB (Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy) 2024. Online: https://klimat.imgw.pl/pl/biuletyn-monitoring/ (data ostatniego dostępu: 17.01.2024).
Jacovides C.P., Yonetani T. 1990. An evaluation of stability indices for thunderstorm prediction in Greater Cyprus. Weather Forecasting 5: 559-569.
Kafar M. 1998. Charakterystyka wybranych zjawisk atmosferycznych w Łodzi w latach 1951–1992. Acta Univesitatis Lodziensis – Folia Geographica Phisica 3: 279-295.
Kunz M. 2007. The sill of convective parameters and indices to predict isolated and severe thunderstorms. Natural Hazards and Earth System Sciences 7: 327-342.
Kolendowicz L. 2006. The Influence of Synoptic Situations on the Occurrence of Days with Thunderstorms During a Year in the Territory of Poland. International Journal of Climatology 26: 1803-1820.
Kolendowicz L. 2012. Synoptic Patterns associated with thunderstorms in Poland. Meteorologische Zeitschrift 21(2): 145-156.
Manzato A. 2003, A climatology of instability indices derived from Friuli Venezia Giulia soundings, using three different methods. Atmospheric Research 67–68: 417-454.
OGIMET. 2024. Online: https://ogimet.com/ home.phtml.en (data ostatniego dostępu: 05.01.2024)
Pešice P., Sulan J., Řezáčová D. 2003. Convection precursor in the Czech territory. Atmospheric Research 67–68: 523-532.
Rasmussen E.N., Blanchard D.O. 1998. A baseline climatology of sounding-derived supercell and tornado forecast parameters. Weath-er Forecasting 13: 1148-1164.
Siedlecki M. 2011. Charakterystyka chwiejności atmosfery. Acta Unversitatis Lodziennsis – Folia Geographica Physica 11: 1-185
Taszarek M., Czernecki B., Kozioł A. 2015. A Cloud-to-Ground Lightning Climatology for Poland. Monthly Weather Review 143(11): 4285-4304.
Taszarek M., Allen J., Púčik T., Groenemeijer P., Czernecki B., Kolendowicz L., Lagouvardos K., Kotroni V., Schulz W. 2019. A Climatology of Thunderstorms across Europe from a Synthesis of Multiple Data Sources. Journal of Climate 32: 1813-1837.
Van Delden A. 2001. The synoptic setting of thunderstorms in western Europe. Atmospheric Research 56(1–4): 89-110.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
