Płeć reportażu herstorycznego. Wprowadzenie w problematykę gatunku
DOI:
https://doi.org/10.26485/ZRL/2024/67.2/15Słowa kluczowe:
herstory reportage; herstory turn; herstory; women’s history; gender; non-fictionAbstrakt
The subject of the article is herstorical reportage as a kind of unconventional approach to the past and one of the manifestations of the herstorical turn in the Polish humanities and contemporary literary field. The author analyzes the reasons for the growing popularity of the genre, related, among other things, to the memory turn and the demand for popular historical literature. The author attempts to characterize the poetics of herstorical reportage as a “blurred genre” and points out its connections with historical micro-writing and feminist criticism. Among other things, she points to the subjectivization of the author’s commentary, the inspiration of oral history, the disclosure of the reporter’s craft by reporting on the difficulties of finding documents and adding witnesses as distinguishing features of the genre. The author draws attention to the importance of the analytical category of gender for herstorical reportage, which makes it possible to reflect on cultural patterns of femininity and masculinity, their role in the formation of national identity, and to study gender-differentiated historical experience. The article analyzes the reportages of Marta Dzido, Olga Wiechnik, Marta Madejska and Joanna Kuciel-Frydryszak with a particular focus on their narrative strategies and the location of the female reporter subject. The purpose of the article is to show the genre of herstorical reportage as an important element of engaged humanities and a remedy for the “gender blindness” of conventional historiography.
Liczba pobrań
Bibliografia
Aleksijewicz Swietłana (2015), Wojna nie ma w sobie nic z kobiety, przeł. J. Czech, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Chutnik Sylwia (2014), Zabawy w pamięć i genderowy model miasta. Próba konceptualizacji praktycznej, „Teksty Drugie” nr 6.
Dąbrowska Danuta (2012), Udomowiony świat. O kobiecym doświadczaniu historii, „Uniwersytet Szczeciński, Rozprawy i Studia” t. 512, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Domańska Ewa (2005), Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Domańska Ewa (2014), Historia ratownicza, „Teksty Drugie” nr 5.
Dzido Marta (2023), Kobiety Solidarności. Materiały odrzucone, Wydawnictwo „Relacja”, Warszawa.
Dzido Marta, Piotr Śliwowski (2014), Solidarność według kobiet, Emotikonfilm, Polska [film dok.].
Grzebalska Weronika (2015), Od fałszywego uniwersalizmu do fetyszyzacji różnicy. Historia powstania warszawskiego i feministyczny zwrot herstoryczny, „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 2.
Iwasiów Inga (2006), Centralna płeć cywila [w:] Wojna — doświadczenie i zapis. Nowe źródła, problemy, metody badawcze, red. S. Buryła, P. Rodak, TAiWPN Universitas, Kraków.
Janion Maria (2003), Amerykanka w Polsce [w:] Sh. Penn, Podziemie kobiet, przeł. H. Jankowska, Rosner & Wspólnicy, Warszawa.
Janion Maria (2006), Kobiety i duch inności, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Jochymek Renata (2004), W zwierciadle biografii. Współczesna polska biografia literacka na przykładzie utworów Joanny Siedleckiej, Agaty Tuszyńskiej, Barbary Wachowicz, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa.
Kałwa Dobrochna (2014a), Historia kobiet — kilka uwag metodologicznych [w:] Dzieje kobiet w Polsce. Dyskusja wokół przyszłej syntezy, red. K. Makowski, Nauka i Innowacje, Poznań.
Kałwa Dobrochna (2014b), Historia kobiet versus studia gender [w:] Historia — dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, red. E. Domańska, R. Stobiecki, T. Wiślicz, TAiWPN Universitas, Kraków.
Kałwa Dobrochna (2014c), W stronę historii gender, „Rocznik Antropologii Historii” nr 2.
Kuciel-Frydryszak Joanna (2018), Służące do wszystkiego, Marginesy, Warszawa.
Kula Marcin (2011), Reportaż historyczny jako rodzaj współczesnej historiografii [w:] Historia w kulturze współczesnej. Niekonwencjonalne podejścia do przeszłości, red. P. Witek, M. Mazur, E. Solska, Edytor.org, Lublin.
Kuźma-Markowska Sylwia (2014) Herstory (herstoria) [hasło] [w:] Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, red. M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik i in., Czarna Owca, Warszawa.
Lamb Christine (2022), Nasze ciała, ich pole bitwy. Co wojna robi kobietom, przeł. A. Sobolewska, Znak Literanova, Kraków.
Madejska Marta (2019), Aleja Włókniarek, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Marzec Lucyna (2012), Herstoria żywa, nie tylko jedna, nie zawsze prawdziwa [w:] Krakowski Szlak Kobiet. Przewodniczka po Krakowie emancypantek, t. 4, Fundacja Przestrzeń Kobiet, Kraków.
Nowacki Dariusz (2019), Kobiety do czytania. Szkice o prozie, Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych–Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice.
Sikorska-Kowalska Marta (2013), Czy Łódź w XIX wieku była miastem kobiet?, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej” t. XI.
Solarska Maria, Bugajewski Maciej (2009), Współczesna francuska historia kobiet. Dokonania — perspektywy — krytyka, Epigram, Bydgoszcz.
Strzelecka Marta (2023), Ziemianki. Co panie z dworów łączyło z chłopkami, Marginesy, Warszawa.
Szczuka Kazimiera (2000), Prządki, tkaczki i pająki. Uwagi o twórczości kobiet [w:] Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, red. G. Borkowska, L. Sikorska, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Szewczyk Joanna (2022), Wywołane z milczenia. Polski reportaż herstoryczny ostatnich lat [w:] Kobiety Polsce, Polska Kobietom, red. A. Chamera-Nowak, Wydawnictwo SBP, Warszawa.
Szewczyk Joanna (2023), Zwrot herstoryczny w badaniach antropologicznoliterackich. Próba podsumowania, „Teksty Drugie” nr 3.
Wiechnik Olga (2019), Posełki. Osiem pierwszych kobiet, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Wiechnik Olga (2023), Platerówki? Boże broń! Kobiety, wojna i powojnie, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Zywert Aleksandra (2015), Śmierć i dziewczyna. „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety” Swietłany Aleksijewicz [w:] Kobiety i/a doświadczenie wojny. 1914–1945 i później, red. M. Grzywacz, M. Okupnik, Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych, Poznań.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe i autorzy
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.