Gender Non-Fiction — Preliminary Notes
DOI:
https://doi.org/10.26485/ZRL/2024/67.2/1Keywords:
gender; non-fiction literature; referentiality; performativityAbstract
The introduction to the thematic issue of “The Problems of Literary Genres. Forms of Culture and Theory,” focuses on gender-oriented interpretation of non-fiction literature (reportage, biography, autobiography, essay, etc.) and consists of two parts. In the first, we present the theoretical background for undertaking a gender-sensitive reading of non-fiction literature, highlighting that the nature and status of the research questions is somewhat different from that of literature identified as fiction, due to the characteristics of the factuality/fictionality relationship in non-fiction genres, as well as the specific evolution of this literary subfield. In the second section, we analyse various — often fragmentary — examples of readings and interpretations in which the gender status of the author/character and even the genre itself was questioned and debated. We note that these readings and the disputes that have also occurred do not accumulate into any compact interpretation. We briefly discuss the themes of the essays presented in this issue and emphasise the need for more research and gender-oriented readings of non-fiction literature.
Downloads
References
Białoszewski Miron (2014), Pamiętnik z powstania warszawskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Czapliński Przemysław (2019), Gatunek orientacyjny. Reportaż polski na przełomie XX i XXI wieku, „Teksty Drugie” nr 6.
Darska Bernadetta (2023), Czas reportażu. O tym, co działo się wokół gatunku po 2010 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.
Domosławski Artur (2010), Kapuściński non-fiction, Świat Książki, Warszawa.
Ingarden Roman (1960), O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, przeł. M. Turowicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Iwanicka Julia (2024), Autobiograficzne poradniki i poradnikowe teksty autobiograficzne — o „zmąconych” wariantach „niebinarnej” prozy non-fiction, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” t. 67, z. 2. DOI: 10.26485/ZRL/2024/67.2/17 [early view].
Iwasiów Inga (2004), Wstęp [w:] I. Iwasiów, Parafrazy i reinterpretacje. Wykłady z teorii i praktyki czytania, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Knight Lucy (2023), ‘Big books by blokes about battles’: why we need the Women’s prize for nonfiction, „The Guardian”, 10 lutego, www.theguardian.com/books/2023/feb/10/why-we-need-womens-prize-for-nonfiction [dostęp: 26.09.2024].
Lejeune Philippe (2001), Pakt autobiograficzny, przeł. A. Labuda [w:] P. Lejeune, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, TAiWPN Universitas, Kraków.
Lis Renata (2017), Esej i kwanty, „Dwutygodnik.com”, www.dwutygodnik.com/artykul/7480-esej-i-kwanty.html [dostęp: 27.08.2024].
Lisowska Katarzyna (2024), Gwałt i cisza albo o tajemniczych fragmentach „Pamiętnika z powstania warszawskiego” [w:] „Co już. Co jeszcze”. MiroFor 2024, t. 4, red. J. Niżyńska, A. Poprawa, P. Sobolczyk, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk.
Łebkowska Anna (1995), Czy „płeć” może uwieść poetykę? [w:] Poetyka bez granic, red. W. Bolecki, W. Tomasik, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Markiewicz Henryk (1970a), Fikcja w dziele literackim a jego zawartość poznawcza [w:] H. Markiewicz, Główne problemy wiedzy o literaturze, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Markiewicz Henryk (1970b), Wartości i oceny w badaniach literackich [w:] H. Markiewicz, Główne problemy wiedzy o literaturze, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Markiewicz Henryk (1981), Postać literacka i jej badanie, „Pamiętnik Literacki” nr 2.
Merga Margaret K. (2017), Do males really prefer non-fiction, and why does it matter?, „English in Australia” nr 52(1), www.aate.org.au/documents/item/1246 [dostęp: 26.09.2024].
Mrozik Agnieszka (2022), Architektki PRL-u. Komunistki, literatura i emancypacja kobiet w powojennej Polsce, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Nowacka Beata, Ziątek Zygmunt (2013), Literatura non-fiction. Czytanie Kapuścińskiego po Domosławskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Nowak Marta (2024), Siedem rzeczy, których możesz się nauczyć z tekstu Marcina Kąckiego, „Gazeta. pl”, 8 stycznia, wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,30574114,7-rzeczy-ktorych-mozesz-sie-nauczyc-z-tekstu-marcina-kackiego.html [dostęp: 26.09.2024].
Nycz Ryszard (1995), Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy [w:] R. Nycz, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Nycz Ryszard (2013), Tropy „ja”. Koncepcje podmiotowości w literaturze polskiej ostatniego stulecia [w:] R. Nycz, Język modernizmu. Prolegomena historyczno-literackie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Polski esej literacki: antologia (2017), wstęp i oprac. J. Tomkowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Serano Julia (2013), Excluded: Making Feminist and Queer Movements More Inclusive, Seal Press, Berkeley, Kalifornia.
Shaffi Sarah (2023), Women’s prize to launch annual award for women’s non-fiction writing, „The Guardian”, 8 lutego, www.theguardian.com/books/2023/feb/08/womens-prize-to-launchannual-award-for-womens-non-fiction-writing [dostęp: 29.09.2024].
Sieghart Mary Ann (2021), The Authority Gap: Why women are still taken less seriously than men, and what we can do about it, Doubleday, Londyn.
Siewior Kinga (2019), Ślimak, śrubeczka i śmierć. Reportaż intymny Mariusza Szczygła, „Teksty Drugie” nr 6.
Sławiński Janusz (2002), Wartościowanie [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński i in., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Sobolczyk Piotr (2024), Dalsze losy, bliższe traumy. Ku psychocentrycznej wizji „Pamiętnika z powstania warszawskiego” [w:] „Co już. Co jeszcze”. MiroFor 2024, t. 4, red. J. Niżyńska, A. Poprawa, P. Sobolczyk, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk.
Świerkosz Monika (2017), Atena i Arachne. W stronę innej poetyki pisarstwa kobiecego [w:] M. Świerkosz, Arachne i Atena. Literatura, polityka i kobiecy klasycyzm, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Tabaszewska Justyna (2019), Forma i fakt. Wyzwania współczesnego reportażu, „Teksty Drugie” nr 6.
Włodek Ludwika (2017), Biały sahib wyprawia się na Wschód, „Nowa Europa Wschodnia”, nr 3–4.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe and authors
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.