Wybory samorządowe na Węgrzech – ewolucja prawa oraz powolna wymiana podmiotów

Autor

  • Jacek Wojnicki Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych

DOI:

https://doi.org/10.26485/SW/2024/38/6

Słowa kluczowe:

Węgry, samorząd lokalny, wybory samorządowe, decentralizacja

Abstrakt

Węgry są podzielone administracyjnie na 19 województw oraz stolicę Budapeszt. Województwa są następnie podzielone na 175 okręgów (járás, liczba pojedyncza: járás). Stolica Budapeszt jest natomiast podzielona na 23 dzielnice (kerületek, liczba pojedyncza: kerület). Na prawach województwa funkcjonują 23 miasta. Władze lokalne tych miast mają rozszerzone uprawnienia, ale nie są samodzielnymi jednostkami terytorialnymi. Samorząd lokalny na Węgrzech składa się z rad miejskich i burmistrzów wszystkich wsi, miasteczek i miast w kraju, w tym 23 dzielnic Budapesztu, a także zgromadzeń ogólnych wszystkich 19 komitatów (województw) i miasta Budapeszt. Wybory samorządowe odbywają się co pięć lat jesienią, po regularnych wiosennych wyborach do Zgromadzenia Krajowego (co 4 lata). Wybory samorządowe odbyły się ostatnio na Węgrzech 13 października 2019 r. Kandydaci z koalicji Fidesz–Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa (KDNP), która w ciągu ostatnich trzech cykli parlamentarnych zgromadziła konstytucyjną większość w węgierskim Zgromadzeniu Krajowym, zdominowali je zarówno na poziomie miast i miasteczek, w tym Budapesztu, jak i na szczeblu komitatów, przy czym – jak to ukazuje praktyka lokalna – w małych miasteczkach i na wsiach w przywołanych elekcjach dominowali kandydaci formalnie niezależni.

Bibliografia

Bozőki Andreas. 1991. Narodziny nowego ładu politycznego na Węgrzech. W: Wybory i narodziny demokracji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, red. Jacek Raciborski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Brodziński Witold. 2012. Ustawa Zasadnicza Węgier, seria „Konstytucje Państw Świata”. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Czyż Anna. 2007. „Samorząd terytorialny na Węgrzech”. Samorząd Terytorialny 1–2: 131–141.

Czyż Anna. 2009. „Samorząd terytorialny w Republice Węgierskiej”. W: Samorząd terytorialny w Europie Środkowej i Wschodniej, red. Marek Barański. Toruń-Katowice: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Czyż Anna. 2010. Samorząd terytorialny w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Dąbrowa Górnicza: Wyższa Szkoła Biznesu.

Donath Halina. 1996. Konstytucja Republiki Węgierskiej, seria „Konstytucje Państw Świata”. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Héjj Dominik. 2019. „Wybory samorządowe na Węgrzech – Fidesz–KDNP traci Budapeszt, ale wygrywa w całym kraju”. Komentarze IEŚ 70.

Horváth Tamás M. 1994. „Podstawowe informacje o władzach lokalnych w Republice Węgierskiej”. W: Władze lokalne w Europie Centralnej i Wschodniej oraz we Wspólnocie Niepodległych Państw. Budapeszt: Open Society Institute.

Hungary. 2003. W: The Visegrad Yearbook 2003, red. Ádám Kégler. Budapest: Central European Student Partnership Organisation.

Illner Mihal. 2001. Decentralization Reforms in Three East Central European Candidate Countries – the Czech Republic, Hungary, Poland 1990–2001. Prague: Academy of Sciences of the Czech Republic.

Jóźwiak Veronika. 2019. „Wybory samorządowe na Węgrzech”. Komentarz PISM 52.

Maruszański Jarosław, Wasilewska Regina. 1997. „Węgry”. W: Europa Środkowo-Wschodnia 1994–1995. Rocznik IV–V. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN: 270.

Olejniczak-Szałowska Elżbieta. 1992. „Zadania i ustrój samorządu terytorialnego na Węgrzech”. Samorząd Terytorialny 9: 54–70.

Rajca Lucyna. 2019. Reformy samorządu terytorialnego na Węgrzech i w Polsce. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Swianiewicz Paweł. 2002a. „Modele samorządu terytorialnego w krajach Europy Zachodniej oraz Środkowowschodniej – próba generalizacji”. Studia Regionalne i Lokalne 4(10): 49–57.

Swianiewicz Paweł. 2002b. Consolidation or Fragmentation? The Size of Local Government in Central and Eastern Europe. Budapest: Open Society Institute.

Temesi István. 2000. Local Government in Hungary. W: Decentralization: Experiments and Reforms, red. Tamás M. Horváth. Budapest: Local Government and Public Service Reform Initiative.

Tyszka Franciszek. 2019. „Wybory samorządowe na Węgrzech: duże miasta dla opozycji”. Analizy OSW, 15 października.

Wojnicki Jacek. 2008. Samorząd lokalny w Polsce i w Europie. Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora.

Wojnicki Jacek. 2014. Decentralizacja władzy publicznej w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Aspekt ustrojowo-politologiczny. Warszawa: Difin.

http://www.valasztas.hu/en/onkval/2014/443/443_o_index.html (dostęp 26.03.2019).

http://www.valasztas.hu/onkval2002/so02/turnout_results_ind.en.htm (dostęp 26.03.2019).

http://www.valasztas.hu/onkval2006/en/20/20_0.html (dostęp 26.03.2019).

https://fr.wikipedia.org/wiki/elections_municipales_hongroises_de_2019 (dostęp 26.03.2019).

https://portal.valasztas.hu/napkozbeni-reszveteli-adatok_onk2019 (dostęp 26.03.2019).

https://www.valasztas.hu/helyi-onkormanyzati-valasztasok-2019 (dostęp 26.03.2019).

The Fundamental Law of Hungary of 25 April 2011.

Act LXV of 1990 on Local Governments.

Act LXIV of 1990 on the Election of Representatives and Mayors of Local Self-governments.

Act C of 1990 on Local Taxes.

Act XVI of 1991 on Concessions.

Act XXXIII of 1991 on Transfer of Certain States Properties to the Ownership of Local Self-governments.

Act LXIV of 1994 on the Election of Local Representatives and Mayors.

Act L of 2010 on the Election of Municipal Representatives and Mayors.

Act CLXXXIX of 2011 on Local Government in Hungary.

Act XXVI of 2013 on Electoral Procedure (kolejne zmiany dokonane na mocy Act CCVII of 2013).

Opublikowane

2024-12-18

Jak cytować

Wojnicki, J. (2024). Wybory samorządowe na Węgrzech – ewolucja prawa oraz powolna wymiana podmiotów. Studia Wyborcze, 38, 105–133. https://doi.org/10.26485/SW/2024/38/6

Numer

Dział

Artykuły