Wykorzystanie domniemanej zgody w procesie podejmowania decyzji o oszczędzaniu na wypadek starości

Abstrakt

Poniższy tekst przedstawia na przykładzie regulacji prawnych dotyczących otwartych funduszy emerytalnych (OFE), w jaki sposób w ubezpieczeniu społecznym został wykorzystany mechanizm tak zwanej „domniemanej zgody” oraz to, jak jest planowane wykorzystanie go w projektowanych obecnie regulacjach dotyczących pracowniczych planów kapitałowych (PPK)1. Dzięki zastosowaniu mechanizmu domniemanej zgody ogólny wynik decyzji podejmowanych przez osoby, którym przysługuje prawo wyboru, jest z góry możliwy do przewidzenia. Biorąc jednak pod uwagę polityczne i ekonomiczne uwarunkowania, w jakich uchwalane są przepisy dotyczące zabezpieczenia na wypadek starości, wykorzystanie w regulacji prawnej tego mechanizmu podejmowania decyzji, choć jest on efektywny, może osłabić zaufanie obywateli do państwa i tworzonego przez nie prawa. Jest to co do zasady negatywne, ale może być również niebezpieczne jako zjawisko społeczne. Jednocześnie, biorąc pod uwagę efektywność opisywanego instrumentu, warto rozważyć jego wykorzystanie w celu objęcia ubezpieczeniem społecznym osób pozbawionych tej ochrony, np. zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło.