SEVERAL SUPERSTITIONS RELATED TO PREGNANT WOMEN AND NEWBORNS IN THE LINGUISTIC AND CULTURAL CONSCIOUSNESS OF GREATER POLAND INHABITANTS
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2024/72/8Keywords:
dialectology, ethnography, birth rituals, linguistic and cultural awarenessAbstract
The article concerns the state of knowledge of traditional superstitions related to pregnant women and newborns by contemporary Greater Poland inhabitants. The material basis comprises data extracted from phonographically recorded studies of field research, carried out on the basis of a thematic questionnaire. The study analysed five superstitions related to pregnant women and 3 related to newborns: walking under ropes, looking through holes, cracks, keyholes, being scared of something, staring at someone/something, refusing to let a pregnant woman borrow something, a red bow, pouring water from a newborn’s bath, licking the baby’s forehead. The informants were divided according to the generation group determined by the year of birth, as well as by origin (urban, rural) and gender. The conclusions drawn from the conducted analyzes concern noticeable trends revealing the decline in old, traditional folk rituals.
References
Bartnicka Aneta, 2008, Skarby Mazowsza. Folklor kołbielski, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Sufczyn i Okolic, Sufczyn.
Biegeleisen Henryk, 1927, Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Towarzystwo Wydawnicze „Ateneum”, Lwów.
Biegeleisen Henryk, 1929, U kolebki. Przed ołtarzem. Nad mogiłą, Nakładem Instytutu Stauropigjańskiego, Lwów.
Bystroń Jan Stanisław, 1916, Słowiańskie obrzędy rodzinne: obrzędy związane z narodzeniem dziecka, Akademia Umiejętności, Kraków.
Dogoda Dominika, 2022, Słownictwo pola tematycznego ŚWIAT DZIECKA w języku mieszkańców gminy Kleczew i gminy Kazimierz Biskupi (powiat koniński), praca licencjacka napisana pod kierunkiem dr hab. Justyny Kobus, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Dworakowski Stanisław, 1935, Zwyczaje rodzinne w powiecie wysoko mazowieckim, Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa.
Gruchoła Małgorzata, 2015, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka. Studium na podstawie wsi Białobrzegi w województwie lubelskim, „Rozprawy Społeczne”, z. 3, s. 29–37.
Kobus Justyna, 2019, Cioty, duchy, zmory jako ginący element języka i kultury ludowej okolic Gniezna, „Polonistyka. Innowacje”, nr 9, s. 155–170.
Kolberg Oskar, 1857–1907, Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce, Warszawa–Kraków (reprint: O. Kolberg, 1961–2002, Dzieła wszystkie, Instytut im. Oskara Kolberga, Wrocław–Poznań).
Kukier Ryszard, 1965, Zwyczaje urodzinowe z terenu Krajny Złotowskiej, „Lud”, t. XLXIX, s. 400–402.
Pieńczak Agnieszka, 2010a, Dziedzictwo kulturowe w świadomości mieszkańców Istebnej. Obrzędowość narodzinowa w procesie przemian, w: H. Rusek, A. Pieńczak, J. Szczyrbowski, red., Dziedzictwo kulturowe jako klucz do tożsamości pogranicza polsko czeskiego, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uni¬wersytetu Śląskiego w Cieszynie, Cieszyn, s. 355–369.
Pieńczak Agnieszka, 2010b, Stan badań Polskiego Atlasu Etnograficznego nad obrzędowością narodzinową, w: T. Smolińska, red., Między kulturą ludową a masową: historia, teraźniejszość i perspektywy badań, Wydawnictwo „Scriptum”, Kraków–Opole, s. 121–134.
Pieńczak Agnieszka, 2011, Żywotność praktyk magicznych na przykładzie sposobów ochrony dzieci przed urokiem (przygotowano z materiałów „Polskiego Atlasu Etnograficznego”), w: I. Bukowska Floreńska, G. Odoj, red., Studia etnologiczne i antropologiczne, t. 11: Etnologia na granicy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 231–243.
Pieńczak Agnieszka, 2016, Obrzędowość narodzinowa na Górnym Śląsku (izolacja położnicy). Polski atlas etnograficzny i Atlas der deutschen Volkskunde w per¬spektywie porównawczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Sierociuk Jerzy, 2003, Założenia metodologiczne badań języka wsi, w: Z. Krążyńska, Z. Zagórski, red., Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. XI, Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań, s. 131–136.
Szubertowa Maria, 1950–1951, Obrzędy i zwyczaje związane z narodzinami dziecka, „Prace i Materiały Etnograficzne”, t. 8–9, s. 597–616.
Tarko Medard, 1967, Zwyczaje i obrzędy narodzinowe, w: J. Burszta, red., Kultura ludowa Wielkopolski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 89–124.
Wojciechowska Aleksandra, 1964, Obrzędowość rodzinna, w: J. Burszta, red., Stare i nowe w kulturze wsi koszalińskiej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 170–207.
Wronkowska Irena, 1963, Zwyczaje urodzinowe, „Literatura Ludowa”, nr 4, s. 29–32.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
