AKTUALNE SPOJRZENIE NA DIALEKTY SŁOWEŃSKIE

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/RKJ/2024/72/14

Słowa kluczowe:

warianty językowe, dialekt, regiolekt, język standardowy, język słoweński

Abstrakt

Gwałtowne przemiany społeczne i zmienione poglądy na szeroko pojętą komunikację wymagają dziś szybkiej adaptacji języka, niezależnie od gatunku społecznego czy funkcjonalnego. Oprócz zmieniających się warunków społecznych i politycznych zmieniają się znaczenie i rola języka słoweńskie­go jako całości, a także znaczenie i rola jego odmian. Stąd w ostatnich latach pojawiają się opinie, że podział wprowadzony przez J. Toporišiča wymaga aktualizacji. W artykule autorka przedstawia wybrane przemyślenia dotyczące tego, dlaczego w ciągu ostatnich dwóch dekad na obszarach, gdzie mówi się po słoweńsku, dialekt coraz częściej przejmuje role zwykle zarezerwowane dla języka oficjalnego. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy należy wymienić indywidualizację społeczeństwa w połączeniu z globalizacją, rosnący dystans języka standardowego od faktycznego użycia oraz „modę” językową wynikającą z akceptacji dialektów w mediach.

Bibliografia

Karta slovenskih narečij z večjimi naselji, 2016, https://fran.si/204/sla slovens ki lingvisticni atlas/datoteke/SLA_Karta narecij.pdf (dostęp: 20.05.2024).

Logar Tine, Rigler Jakob, 1983, Karta slovenskih narečij, Univerzum, Ljubljana.

Petek Tomaž, Socialne in funkcijske zvrsti v slovenskem jezikoslovju, „Jezikoslovni zapiski”, vol. 24(2), s. 55–67.

Ramovš Fran, 1935, Karta slovenskih narečij v priročni izdaji, Akademska založba, Ljubljana.

Ramovš Fran, 1995, Kratka zgodovina slovenskega jezika I, ZRC SAZU, Ljubljana.

Rigler Jakob, 1963 (dopełnienie 2001), Pregled osnovnih razvojnih etap v slovenskem vokalizmu, w: J. Rigler, red., Zbrani spisi 1: Jezikovnozgodovinske in dia¬lektološke razprave, ZRC SAZU, Ljubljana, s. 13–57.

Skubic Andrej, 2004, Sociolekti od izraza do pomena: kultiviranost, obrobje in eksces, „Obdobja” 22, Center za slovenščino kot drugi/tuji jezik pri Oddelku za slo¬venistiko Filozofske fakultete, Ljubljana, s. 297–319.

Skubic Andrej, 2005, Obrazi jezika, Študentska založba, Ljubljana.

Smole Vera, 2004, Nekaj resnic in zmot o narečjih v Sloveniji danes, „Obdobja” 22, Center za slovenščino kot drugi/tuji jezik pri Oddelku za slovenistiko Filozofske fakultete, Ljubljana, s. 321–330.

Smole Vera, 2009, Pomen in vloga slovenskih narečij danes, „Obdobja” 26, Center za slovenščino kot drugi/tuji jezik pri Oddelku za slovenistiko Filozofske fakultete, Ljubljana, s. 558–563.

Stefan Anna, 2019, Język słoweński i język prekmurski – przykłady języków na styku kultur, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. 67, s. 337–349.

Stefan Anna, 2023, Dialekty słoweńskie a zróżnicowanie socjalne języka słoweńskiego, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. 71, s. 159–172.

Tivadar Hotimir, 2004, Podoba in funkcija govorjenega knjižnega jezika glede na neknjižne zvrsti, „Obdobja” 22, Center za slovenščino kot drugi/tuji jezik pri Oddelku za slovenistiko Filozofske fakultete, Ljubljana, s. 437–452.

Toporišič Jože, 2000, Slovenska slovnica, Založba Obzorja, Maribor.

Pobrania

Opublikowane

2024-12-23

Jak cytować

Stefan , A. (2024). AKTUALNE SPOJRZENIE NA DIALEKTY SŁOWEŃSKIE. Rozprawy Komisji Językowej, 72, 263–275. https://doi.org/10.26485/RKJ/2024/72/14

Numer

Dział

Artykuły