Nowoczesne powieści przemysłowe a socjologia przemysłu. Porównanie między weimarskimi Niemcami i Włochami po II wojnie światowej

Abstrakt

_{Od czasów rewolucji przemysłowej w Anglii w XVIII wieku powieść przemysłowa odgrywała znaczącą role w krajach uprzemysłowionych w uświadamianiu pracowników, polityków i opinii publicznej o rzeczywistych warunkach pracy w przemyśle i usługach. Dobrze znanymi przykładami są powieści przemysłowe pisarzy angielskich epoki wiktoriańskiej, Dickensa i Gaskell. W innych krajach powieść przemysłowa rozwinęła się również w dobrze znany gatunek związany z procesami uprzemysłowienia. We Francji, “naturalistyczne” powieści przemysłowe Zoli wywarły znaczący wpływ na politykę dotyczącą świata pracy w okresie Trzeciej Republiki. Na przełomie XIX i XX wieku, powieści przemysłowe zaczęły powstawać również w innych krajach uprzemysłowionych: przed I Wojną Światową w USA, w okresie międzywojennym w Niemczej i ZSRR, a po II Wojnie Światowej we Włoszech. Powieści te opierały się często na badaniach w oparciu o dane zastane oraz badania empiryczne w terenie. W tym sensie, powieści te są również przejawami pseudosocjologii lub socjologii ex ante, niedocenianymi niestety przez istniejącą socjologię przemysłu. W artykule ilustruję tą tezę, porównując i zestawiając ze sobą powieści przemysłowe napisane w dwóch ważnych krajach europejskich, w dwóch odmiennych okresach czasu, Niemczech okresu Republiki Weimarskiej w latach 20. XX wieku oraz powojennych Włoszech w latach 50. i wczesnych latach 60. XX wieku}