Nabór tekstów - Płciowa i seksualna nie-normatywność w dobie nowej paniki moralnej

2025-03-12

Redakcja Przeglądu Socjologicznego ogłasza nabór oryginalnych artykułów do zeszytu tematycznego

Płciowa i seksualna nie-normatywność w dobie nowej paniki moralnej

Społeczna sytuacja osób nienormatywnych płciowo i/lub seksualnie staje się w dzisiejszych czasach coraz bardziej skomplikowana. Obejmujący swoim zasięgiem coraz większe obszary świata skrajnie prawicowy ruch polityczny, zwany populizmem lub (post)faszyzmem właśnie takie osoby postanowił obsadzić w roli „uniwersalnego wroga”. Dla faszyzmu i nazizmu pierwszej połowy XX wieku wrogiem tym byli Żydzi. Dziś, jak się wydaje, to właśnie tak zwani płciowi i seksualni „odmieńcy” (queer” persons) stają się w propagandzie tych ruchów głównym zagrożeniem dla porządku światowego, dla „dobra narodowego” oraz dla „moralnego ładu”. Podstawowym postulatem nowych faszystów staje się wpisanie do konstytucji lub przynajmniej zadekretowanie ustawą, że „istnieją tylko dwie płcie” oraz zniesienie równości małżeńskiej związków osób LGBTQ+. 

Socjologia (i szerzej: nauki społeczne i humanistyczne) zajmują się zjawiskiem nieheteroseksualności i transpłciowości od wielu dekad. Na świecie, także w Polsce, prowadzone są liczne badania na ten temat, a opracowania dotyczące badań queer stają się podstawą przyznawania stopni naukowych. Niestety, wnioski płynące z tych badań, a także ustalenia seksuologiczne, są chyba zbyt słabo rozpowszechnione w społeczeństwie, skoro partie głoszące wrogość do osób homoseksualnych czy transpłciowych utrzymują tak wysokie poparcie. 

Jednocześnie same osoby queer sygnalizują narastający lęk i niepewność w  świecie nowej paniki moralnej. Zaostrzone prawo anty-LGBT w Rosji czy na Węgrzech, ale także w kilku krajach afrykańskich (na przykład w Ghanie, Ugandzie i Mali, a dekadę wcześniej m.in. w Czadzie, Gambii i Nigerii) przewiduje kary więzienia lub nawet śmierci nie tylko za stosunek seksualny z osobą tej samej płci, ale za samo identyfikowanie się jako osoba queer (tak jest w Ugandzie), czy za przynależność do organizacji LGBT (Uganda, Nigeria, Rosja). Homofobia i transfobia polityczek i polityków przekłada się na wzrost atmosfery dyskryminacji, pojawienia się mowy nienawiści czy przestępstw z nienawiści. 

Kluczowe zatem dla badawczej refleksji socjologicznej stają się w tej sytuacji trzy obszary: po pierwsze: stan badań społecznych na temat płciowej i seksualnej nienormatywności oraz wnioski płynące z tych badań; po drugie rola, jaką osoby LGBTQ i sam problem identyfikacji płciowej i seksualnej odgrywają we współczesnych dyskursach publicznych; po trzecie doświadczenia samych osób queerowych wobec normatywnego backlashu, ich historie oraz praktyki oporu. 

Zapraszamy zatem do nadsyłania artykułów naukowych w następujących (przykładowych) obszarach tematycznych:

  • nowe empiryczne badania społeczne na temat sytuacji osób LGBTQ+, ich historii i ich tożsamości; 
  • wiedza potoczna na temat płci i seksualności a wiedza naukowa (płynąca z nauk społecznych, humanistycznych czy medycznych) na ten temat;
  • strategie polityczne partii skrajnie prawicowych wobec osób queer - wymiary walki z „gender”, „queer” i „woke”;
  • strategie oporu przyjmowane przez pozarządowe organizacje queerowe, nieformalne „kolektywy” czy poszczególne osoby queer;
  • funkcja edukacji seksualnej w transmisji wiedzy naukowej na temat płci i seksualności – identyfikacja obszarów problemowych, przykłady dobrych i złych praktyk w tym zakresie;
  • historie osób queer z różnych obszarów świata, które doświadczają wykluczenia społecznego lub wprost ukrywają się z obawy przed uwięzieniem;
  • osoby queerowe wśród migrantów_ekonomicznych, ich sytuacja, ich doświadczenia uchodźcze;
  • społeczne konteksty tranzycji osób transpłciowych;
  • zagrożenia dla zdrowia psychicznego osób transpłciowych wobec transpłciowej mowy nienawiści; 
  • sytuacja społeczna dorosłych i starszych osób transpłciowych; 
  • seksuologia kliniczna a seksuologia społeczna wobec osób transpłciowych 
  • fenomenologia transpłciowości; 
  • socjologia wiedzy/nauki o osobach queerowych i transpłciowych.

Prosimy o nadsyłanie tekstów w języku polskim lub angielskim w terminie do 30 września 2025 na dwa adresy:

przegladsocjologiczny@gmail.com

g.romanczuk@uw.edu.pl

Informacje dla autorów:

https://journals.ltn.lodz.pl/Przeglad-Socjologiczny/information/authors

Redaktorzy tomu:

Jacek Kochanowski, Piotr Laskowski, Grażyna Woroniecka, Marek Czyżewski