Maciej Stryjkowski’s poem “The Famous Entry into Krakow and the Worthy Memory of the Coronation of Henry Walezy” as a poetic account of a celebration. Source and artistic values of the text from the area of occasional political poetry
DOI:
https://doi.org/10.26485/me.2023.1-01Keywords:
Maciej Stryjkowski, “The Famous Entry into Krakow”, Henry III of France, political poetry, poetic account of a celebrationAbstract
Maciej Stryjkowski’s poem, “The Famous Entry into Krakow and the Worthy Memory of the Coronation of Henry Walezy” is described as a poetic account of the solemn event. The article analyzes the source and artistic values of this expression within the realm of occasional political poetry. The author points out that the evaluation of Stryjkowski’s work by a cursory reading, as done by Juliusz Nowak-Dłużewski, did not withstand the test of time. It is demonstrated that, contrary to the researcher’s characterization as a literary prank, the poem is a mature artistic composition. The poet deliberately chose the descriptive form, consistently applying it in coexistence with narration, discreetly employing numerous rhetorical devices, always with deliberate selection. Stryjkowski demonstrated an excellent knowledge of ancient literature, skillfully adhered to the imperative of imitatio antiquorum, and presented himself as a mature, talented poet, and historian. In line with the fashion of the era, he introduced theatricality into his verbal expression. The merits of the poem were acknowledged by Stryjkowski’s contemporaries, as the work proved worthy of publication shortly after its completion in 1574, likely before Henry Walezy’s departure from Poland.
References
Krzysztoporski, P. (1574). Colloquium Musarum cum Apolline in laudes serenissimi ac potentissimi principi Henrici Valesii […]. Cracoviae: Stanisław Scharffenberg.
Kwintylian (1951). Kształcenie mówcy. Przeł. M. Brożek. Wrocław 1951: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Mikołaj z Chalca (2009). Kompendium retoryczne. Wstęp i oprac. J. Nowaszczuk, M. Skwara, przeł. J. Nowaszczuk. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Orzechowski, S., Rotundus, A. (2009). Debata o Rzeczypospolitej. Wstęp i oprac. K. Koehler, tłum. E. Buszewicz. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”.
Rotundus, A. (1978). Wielce znakomitym książętom, panom Jerzemu, Szymonowi i Aleksandrowi wodzom słuckim, Augustyn Rotundus, doktor obydwu praw, sekretarz SRM, wojt wileński, przesyła pozdrowienie. W: M. Stryjkowski, O początkach, wywodach, dzielnościach, sprawach rycerskich i domowych sławnego narodu litewskiego, żemojdzkiego i ruskiego […] (s. 603–604 ). Oprac. J. Radziszewska. Warszawa: PIW.
Solikowski, J. D. (1574). Urania sive coelestis electio. Kraków: Mikołaj Scharffenberg.
Stryjkowski, M. (1574). Przesławnego wjazdu do Krakowa i pamięci godnej koronacyjej Henryka Walezyjusa, książęcia z Andegaweny, z łaski Bożej króla polskiego, Wielkiego Księdza Litewskiego etc. Tudzież na przodku niektórych postępków godniejszych posłów naszych we Francjej i w drodze z królem skuteczne wirszem opisanie przez Matysa Strykowiusa Prekonidesa. Kraków: Maciej Wirzbięta.
Zbylitowski, A. (2001). Witanie króla nowego Zygmunta III z łaski Bożej wybranego od zacnego senatu i rycerstwa Korony Polskiej. Oprac. H. Kasprzak-Obrębska. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Brogi-Bercoff, G. (1985). „Teatralność” dziejopisarstwa renesansu i baroku. W: H. Dziechcińska (red.), Publiczność literacka i teatralna w dawnej Polsce (s. 187–203). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chrzanowski, T. (1988). Wędrówki po sarmacji europejskiej. Eseje o sztuce i kulturze staropolskiej. Kraków: Znak.
Dziechcińska, H. (1981). Literatura a zabawa. Z dziejów kultury literackiej w dawnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dziechcińska, H. (1987). Oglądanie i słuchanie w kulturze dawnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grzybowski, S. (1985). Henryk Walezy. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kutrzeba, S. (1909). Ordo coronandi regis Poloniae. Archiwum Komisji Historycznej Polskiej Akademii Umiejętności. T. 11. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Korolko, M. (1990). Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Kutrzeba, S. (1918). Koronacye królów i królowych w Polsce. Warszawa: Zakłady Graficzne B. Wierzbicki.
Meller, K. (2004), „Noc przeszła, a dzień się przybliżył”. Studia nad polskim piśmiennictwem reformacyjnym XVI wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Nowak-Dłużewski, J. (1969). Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Pierwsi królowie elekcyjni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Radziszewska J. (1978). Maciej Stryjkowski. Historyk, poeta z epoki Odrodzenia. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Sławiński, J. (1982). O opisie. W: J. Błoński, S. Jaworski, J. Sławiński (red.), Studia o narracji. T. 9: Z Dziejów Form Artystycznych w Literaturze Polskiej (s. 19–35). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Sulejewicz-Nowicka, M., Gruszka, Z. (red.) (2013). Panegiryk jako element życia literackiego doby staropolskiej i oświeceniowej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.