Exponents of Dialect Stylization in „Młodość Jasia Kunefała” by Stanisław Piętak

Authors

  • Marzena Miśkiewicz Polska Akademia Nauk, Instytut Języka Polskiego, Poland

DOI:

https://doi.org/10.26485/RKJ/2023/71/6

Keywords:

dialectization, exponents of dialect stylization, peasant literature, Stanisław Piętak

Abstract

Dialect stylization has become a device typical of Polish prose on life in the country. The turn of the 19 th and 20 th centuries saw the development of the peasant trend represented by Stanislaw Piętak, a poet and prose writer from Wielowieś, located in between Sandomierz and Tarnobrzeg. It is an area where the Sandomierz dialect is adjacent to the Lasowiacy dialect. His novel titled Młodość Jasia Kunefała published in 1938 is the first part of a literary trilogy about the life of Jan Kunefał’s family. The text is saturated with dialectal elements, especially in the dialogue layer.

The article discusses the most important exponents of dialect stylization in the novel. Piętak rendered phonetic features typical of the dialect, such as the occurrence of vowels different from those in the Polish language in justified positions, different realization of nasal vowels, mazuration, depalatalization of consonants m and w under the influence of Mazovian dialects. The characters’ speech is distinguished by dialect word formation, inflection and syntactic phenomena, vocabulary typical of rural culture, including rich dialectal onomastics.

Although the basis for the stylization is the dialect known to the writer from autopsy (the dialect of Wielowieś, many of the features transferred to the novel are typical of the general dialect of central and northern Lesser Poland. The intention of the author was to reflect the rural colour manifested in the language

References

Chudziński Edward, 1975, Chłopski ruch literacki w dwudziestoleciu międzywojennym, „Pamiętnik Literacki”, t. 66, s. 59–96.

Chudziński Edward, 1985, W kręgu kultury i literatury chłopskiej 1918–1939, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.

Cygan Stanisław, 2010, Charakterystyka gwar Kielecczyzny, w: H. Karaś, red., Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=mapa-serwisu&l2=&l3=&l4=kieleckie-gwara-regionu-mwr (dostęp: 30.03.2023).

Doroszewski Witold, 1955, Studia fonetyczne z kilku wsi mazowieckich, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław.

Dubisz Stanisław, 1979, Metody stylizacji gwarowej w przekroju historycznym, w: A. Preyzner, J. Tokarski, red., Język – teoria – dydaktyka. Materiały III Konferencji Młodych Językoznawców – Dydaktyków. Zielona Góra 26–27 maja 1978 r., Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Kielce, s. 76–92.

Dubisz Stanisław, 1988, Formy i funkcje stylizacji gwarowej w ludowym nurcie prozy, „Polonistyka”, nr 8, s. 610–622.

Dubisz Stanisław, 2013, Dialekt i gwara – integracja językowa – stylizacja gwarowa, w: tenże, Językoznawcze studia polonistyczne, t. 1: Dialektologia i jej pogranicza, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 37–66.

Dubisz Stanisław, 2015, Językoznawcze studia polonistyczne, t. 3: Stylistyka – retoryka – translatoryka, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Filin Fiedor, 1960, Wyraz gwarowy i jego granice, „Poradnik Językowy”, z. 6, s. 247–264.

Furdal Antoni, 1955, Mazowieckie dyspalatalizacje spółgłosek wargowych, Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.

Jarzębski Jerzy, 1974, Z problemów pisarstwa ludowego w 20-leciu międzywojennym, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie”, R. XVI, nr 240, s. 175–204.

Karaś Halina, 2010, Gwara regionu – Lasowiacy, w: taż, red., Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=mapa-serwisu&l2=&l3=&l4=lasowiacy-gwara-regionu-mwr (dostęp: 30.03.2023).

Karaś Marian, 1960, Wytyczne doboru wyrazów języka ogólnonarodowego do Słownika gwar polskich, „Język Polski”, R. XL, z. 3, s. 161–169, 262–281.

Kotula Franciszek, 1962, Z sandomierskiej puszczy, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Nitsch Kazimierz, 1953, Co wiemy naprawdę o dialektach ludowych XVI wieku?, „Język Polski”, R. XXXIII, z. 4, s. 225–244.

Piętak Stanisław, 1957, Młodość Jasia Kunefała, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.

Pluta Feliks, 1971, Gwara w utworach współczesnych pisarzy pochodzenia północnomałopolskiego, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.

Reczek Stanisław, 1969, Z zagadnień języka i stylu. O języku prozy Stanisława Piętaka, w: S. Frycie, red., Stanisław Piętak, poeta i prozaik. Zbiór artykułów i rozpraw, Rzeszowskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Rzeszowie, Rzeszów, s. 209–245.

Reichan Jerzy, Woźniak Kazimierz, 2004, Polskie atlasy dialektologiczne i etnograficzne, Wydawnictwo Lexis, Kraków.

Skubalanka Teresa, 2001, Podstawy analizy stylistycznej. Rozważania o metodzie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.

Śliwiński Władysław, 2016, Dialektyzmy i kultura ludowa w dramatach Stanisława Wyspiańskiego, Wydawnictwo Libron – Filip Lohner, Kraków.

Wilkoń Aleksander, 1999, Język artystyczny. Studia i szkice, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice.

Wójtowicz Janina, 1966, Charakterystyka fonetyczna gwar między Wisłą, Sanem, Wisłokiem i Wisłoką, Zakład Narodowy im. Ossolińskich: Polska Akademia Nauk, Wrocław

Downloads

Published

2023-12-20

How to Cite

Miśkiewicz, M. (2023). Exponents of Dialect Stylization in „Młodość Jasia Kunefała” by Stanisław Piętak. Rozprawy Komisji Językowej, 71, 101–115. https://doi.org/10.26485/RKJ/2023/71/6

Issue

Section

Articles