MIASTO I WIEŚ – ZDERZENIE PRZESŁAŃ W TWÓRCZOŚCI OLGI TOKARCZUK
DOI:
https://doi.org/10.26485/RKJ/2024/72/4Słowa kluczowe:
miasto, wieś, kultura, wartość, komunikacjaAbstrakt
Miasto i wieś cechują odmienne kultury i odmienne zespoły wartości, które nie tworzą systemu zhierarchizowanego. Dynamiczna i pozornie postępowa kultura miasta pod wieloma względami ustępuje kulturze wsi, która stwarza lepsze warunki dla rozwoju osobowości, zaszczepiając jej ponadczasowe wartości. Twórczość Olgi Tokarczuk udowadnia tezę, że kultura wsi pobudza komunikację człowieka ze światem. Zaniechanie i zablokowanie tej komunikacji wróży egzystencjalną klęskę podmiotu. Holistyczne i syntetyczne myślenie o świecie, charakterystyczne dla człowieka wsi, daje mu pierwszeństwo w zmaganiach się z wyzwaniami losu. Radzi on sobie w życiu zdecydowanie lepiej niż mieszkaniec miasta. Wtopiony w naturę, gdzie sprawdza swą płynną, metamorficzną tożsamość i omnikomunikatywne zdolności, człowiek wsi czuje się integralną częścią Kosmosu. Współbrzmi z czasoprzestrzenią i nie odczuwa paraliżującego lęku, płynącego z „poszatkowania” czasu i przestrzeni. Kiedy miasto nasiąknie zbawczą energią wsi, dowodem czego jest jednocząca społeczność muzyka, człowiek poczuje ożywcze wpływy zintegrowanej całości obu przestrzeni.
Bibliografia
Burszta Wojciech, 1998, Antropologia kultury, Wydawnictwo Zysk i S ka, Poznań.
Dobosz Artur, 2002, Tożsamość metamorficzna i komunikacja językowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Heller Michał, 2009, Świat wartości polskiej wsi. Wieś jest kobietą. Polska po komunizmie, w: K. Piątek, A. Barabasz, red., Pułapki (po)nowoczesności. Rodzina, płeć i role społeczne w oglądzie socjologicznym, Wydawnictwo Akademii Techniczno Humanistycznej, Bielsko Biała, s. 138–148.
Kurcz Ida, 2005, Psychologia języka i komunikacja, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Libura Agnieszka, 2001, Wielki łańcuch bytów jako element językowego obrazu świata i zasada współorganizująca semantykę tekstów artystycznych, w: A. Pajdzińska, R. Tokarski, red., Semantyka tekstu artystycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Lublin, s. 191–206.
Lovejoy Arthur, 1999, Wielki łańcuch bytu, przekł. A. Przybysławski, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Ricoeur Paul, 1989, Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, przekł. P. Graff, Wydawnictwo PIW, Warszawa.
Sławek Ewa, 2022, Prawiek i inne czasy Olgi Tokarczuk w perspektywie lingwistyki kulturowej i ekologicznej, „Polono Italica Fabrica Litterarum”, nr 1(4), s. 1–14.
Вайнингер Ото, 1991, Пол и характер, Н.Т. Фол, прев., Изд. къща „Ренесанс”, София. / Weininger Otto, 1991, Pol i harakter, N.T. Fol, prev., Izd. kashta „Re¬nesans”, Sofia.
Капушчински Ришард, 2001, Нашият крехък свят, „Съвременник”, кн. 4, Нацонален дарителски фонд „13 века България”, Изд. „Медиа”, София, с. 87–104. / Kapuściński Ryszard, 2001, Nashiyat krehak svyat, „Savremen¬nik”, kn. 4, Natsonalen daritelski fond „13 veka Bulgaria”, Izd. „Media”, Sofia, s. 87–104
Краснодембски Зджислав, 2004, Постмодерните дилеми на културата, В. Деянова, прев., Издателство „Стигмати”, София. / Krasnodębski Zdzi¬sław, 2004, Postmodernite dilemi na kulturata, V. Deyanova, prev., Izdatelstvo „Stigmati”, Sofia.
Монтен Мишел дьо, 2020, Опити. Том 2, Т. Христов, прев., Издателство „Изток – Запад”, София. / Montaigne Michel de, 2020, Opiti. Tom 2, T. Hri¬stov, prev., Izdatelstvo „Iztok – Zapad”, Sofia.
Tишнер Юзеф, 2004, Мислене според ценностите, Д. Недялкова, прев., Издателство „Сонм”, София. / Tischner Józef, 2004, Mislene spored tsenno¬stite, D. Nedyalkova, prev., Izdatelstvo „Sonm”, Sofia.
Тодоров Цветан, 2010, Завладяването на Америка. Въпросът за другия, С. Атанасов, прев., Издателство „Изток – Запад”, София. / Todorov Tsvetan, 2010, Zavladyavaneto na Amerika. Vaprosat za drugia, S. Atanasov, prev., Izdatelstvo „Iztok – Zapad”, Sofia.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
